Antidepresanlar bağımlılık yapar mı?
Antidepresanlar halk arasında genellikle kabaca ‘’sakinleştiriciler’’ denen hipnotik-sedatif ilaç grubu ile karıştırılmakta ve bağımlılık yaptığı düşünülmektedir ancak antidepresanlar bağımlılık yapmazlar. Dikkat edilmesi gereken konu antidepresanların doktor gözetiminde olmadan aniden kesilmemesidir; böyle bir durumda birkaç günden birkaç haftaya kadar bunaltı hissi, şikayetlerde artış vb. gibi ‘’kesilme sendromu’’ denen klinik tabloya neden olabilmekte ve bu sendrom bazı antidepresanlarda daha nadir bazı antidepresanlarda daha sık izlenmektedir…
Antidepresanlar beni uykulu yapar mı? Ya da dikkatimi dağıtır mı?
Birkaç istisna dışında antidepresanlar uykuya meyile neden olmamakta aksine anksiyete veya depresyonun neden olduğu dikkat dağınıklığını azaltıp-düzeltmektedirler. Hatta diğer alternatiflere göre daha az yan etki profili nedeni ile Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Sendromu tedavisinde ilk basamak tedavi olarak kullanılmaktadır…
Bir haftadır kullanıyorum ama etkisini göremedim acaba başka bir ilaca mı geçsem? ya da doz mu arttırsam?
Antidepresanların beyindeki etkilerini gösterebilmesi için belirli bir zamana ihtiyaç bulunmaktadır. Bu zaman aralığı kullanılan antidepresan grubuna göre değişmektedir. Ortalama olarak iki haftada etki etmesi beklenmektedir (bu süre kişiden kişiye ve ilaç grubuna göre değişmekte ve obsesif kompulsif bozulukta daha uzun sürmekte). Bu nedenle doktor kontrolü olmaksızın tedavinin erken döneminde hastanın kendi kendine doz arttırımı yapması önerilmemektedir…
Bugün kötü hissediyorum bir defalığına fazladan bir tane daha mı alsam?
Burada yine antidepresanlar sakinleştirici grubu ilaçlarla karıştırılmaktadır. Antidepresanlar anlık sakinleştirici- rahatlatıcı ya da uyku veren ilaçlar değillerdir; rahatsızlıkta beyinde görülen biyolojik değişiklikleri yavaş ve istikrarlı şekilde düzeltmektedirler, bu yüzden doz arttırımının etkisi hemen hissedilmemektedir. Bu nedenle şikayetlerdeki günlük dalgalanmalarda geçici doz değişikli yapma gibi bir uygulama söz konusu değildir…
Ben antidepresan kullanmaya başladım ama sanki biraz daha sıkıntılı hissediyorum?
Antidepresan ilaçlar beyindeki biyolojik etkisini göstermeye başlarken, nadiren bu biyolojik etkileşimin başlangıcında (ortalama iki hafta) bazen sıkıntı hali olabilmektedir; bu durum tamamen bilinen ve beklenen bir şeydir hatta ilacın etki göstermeye başladığını düşündürmekte ve kesinlikle antidepresan tedavisi kesilmemektedir.
Bu geçici rahatsızlığın (eğer olursa) şiddet olarak aşırı artma eğiliminde olmadığı ve sonrasında ilacın iyileştirici etkisinin başlayacağı yapılan bilimsel çalışmalarda ve psikiyatrik referans kaynaklarda belirtilmektedir.
Önemli bir konu kaygısı yüksek hastalarda, ‘’ilaç kaygısı’’nın (ilaç kullanmaktan kaygılanma) kendisi nedeniyle bu sıkıntı hissinin olması klinik olarak daha sık görülmektedir; yani aslında çoğunlukla bu durum anksiyetenin kendisinin ürünüdür.
Antidepresanların yan etkileri var mıdır? Var ise ciddi midir?
Tüm ilaçların yan etkileri bulunmaktadır; bunlar ilaçtan ilaca değişmekle beraber bazı ilaçlarda daha sık bazı ilaçlarda oldukça nadir görülmektedir. Toplumda oldukça sık kullandığımız parasetamol gibi ağrı kesicilerin veya uzun süre kullanılan mide koruyucuların dahi yan etkileri olabilmektedir.
Yani, elbette antidepresanların da yan etkileri olabilmektedir ancak yeni nesil antidepresanlarda örneğin; Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSGİ/SSRI) grubunda bu yan etkiler oldukça azdır. Bu yan etkiler hakkında ayrıntılı bilgiyi doktorunuzdan almanız ve sorularınızı direkt sormanız daha sağlıklı olacaktır; internet ve sosyal medya ortamındaki çarpıtmalar ve bilgi kirliliği nedeni ile bu yan etkileri burada paylaşmak uygun olmayacaktır…